Urodził się w Pouy we Francji 24 kwietnia 1581 roku w rodzinie ubogich gaskońskich rolników. Uczył się dzięki pomocy i wsparciu miejscowego proboszcza, który dostrzegł w nim nie tylko talent, ale i gotowość do ofiarnej służby biednym ludziom. Opowiadają, że jedną z prób, jakich doświadczył młody Wicek, nim ksiądz przyjął go na naukę, była wizyta w szpitalu, gdzie musiał pracować jako pielęgniarz. Zniósł próbę pozytywnie, a pamiętać należy o tym, że w XVI wieku w szpitalach panował smród, brud i warunki sanitarne były bardzo ciężkie. Dzięki ofiarności rodziców i rodzeństwa młody Wincenty mógł kontynuować studia teologiczne na Uniwersytecie w Paryżu. W 1600 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Pracował najpierw w duszpasterstwie parafialnym, a następnie jako kapelanem rodziny de Gondi. Dzień 25 stycznia 1617 roku staje się dla Wincentego dniem wyjątkowym, dniem przemiany jego życia. Jako gorliwy kapłan zatroskany o powierzoną sobie owczarnię wygłasza kazanie na temat spowiedzi generalnej z całego życia. Pod wpływem wygłoszonego słowa miały miejsce liczne nawrócenia, i od tego momentu ks. Wincenty zaczyna głosić konferencje i nauki (nazwane później misjami) w wiejskich parafiach, a w 1625 roku powołuje do istnienia Zgromadzenie Misji, które miało kontynuować jego pracę głoszenia Ewangelii ubogim jak również troszczyć się o przygotowanie i wykształcenie gorliwych kapłanów.
Życie świętego Wincentego obfitowało w wiele “dziwnych” przygód, które on odczytał jako Boże znaki. Pewnego razu podczas morskiej podróży (miał zostać właśnie biskupem) statek Wincentego napadli piraci. został sprzedany na galery, potem pracował jako niewolnik arabskiego alchemika, następnie sprzedany innemu właścicielowi przy kopaniu rowów. Dając świadectwo swej wiary, przemienił serce swego nowego pana – byłego księdza, który zaparł się wiary ze strachu przed śmiercią… Przy jego pomocy powrócił do Francji. Doświadczywszy wielkiego upokorzenia ale i wielkiej łaski od Pana ks. Wincenty postanowił pozostać biedakiem i nie przyjmować żadnych godności, by jak najpełniej służyć potrzebującym.
Znając dobrze sytuacje materialną najbiedniejszych warstw społecznych i zdając sobie sprawę z faktu, iż nędza utrudnia zajmowanie się życiem religijnym, powołał do istnienia wiele stowarzyszeń charytatywnych, co w konsekwencji doprowadziło do założenia w 1633 roku Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia, których głównym zadaniem stała się praca na rzecz ubogich. Owa działalność misyjna i charytatywna sprawiła, że był człowiekiem znanym i cenionym w całej ówczesnej Francji. Bł. odnowicielem kościoła i przyczynił się do wskrzeszenie idei seminariów duchownych i renesansu życia wspólnotowego w całym kościele francuskim. Należał m.in. do Królewskiej Rady Sumienia, która decydowała o nominacjach na wyższe stanowiska kościelne.
Święty Wincenty a Paulo zmarł 27 września 1660 roku w Paryżu. W roku 1729 został zaliczony w poczet świętych. A w roku 1885 został ogłoszony Patronem wszystkich Stowarzyszeń Miłosierdzia działających w Kościele Katolickim. Jego święto obchodzone jest w dniu 27 września. W tym dniu w Polsce obchodzi się Dni Rodziny Wincentyńskiej.